• nl
    • en

Een gekke groente zoals een winterpeen gegroeid in de vorm van een mannetje, compleet met twee ‘armpjes’ en een amusante uitstulping tussen de twee ‘beentjes’, wordt minder snel verkocht dan een veel saaier uitziende rechte peen. Een kromme komkommer haalt vaak niet eens de supermarkt. Gekke groente wordt als iets onnatuurlijks gezien, wat gevaarlijker voelt om te eten. Daarom lopen consumenten er vaak met een boog omheen, zo stelden Natascha Loebnitz en collega’s1 onlangs nog vast.

Een wortel kan in velerlei vormen groeien. Dat is volkomen normaal. Toch zien we vaak alleen de rechte wortel terug in de supermarkt en omdat de consument zelf geen groente meer verbouwt, heeft zij geen notie meer van de natuurlijke variatie aan verschijningsvormen. En dat is niet goed. Zo blijft de land- of tuinbouwer met een boel gek gevormd groente (en fruit) zitten. Het is een enorme verspilling. Consumenten willen het niet, maar waarom eigenlijk niet? Het is niet zo simpel als ‘onbekend maakt onbemind’.

De Deense onderzoekers Loebnitz en Grunert2 veronderstelden dat: (1) consumenten gekke groente als gevaarlijker beschouwen; (2) consumenten gekke groente eerder zien als genetisch gemodificeerd en dus gevaarlijker; (3) hoe meer kennis consumenten hebben van het verbouwen van groente, hoe minder geneigd ze zijn om gekke groenten als iets gevaarlijks te beschouwen; (4) hoe meer consumenten ten onrechte menen dat ze alles weten over voedselproductie, des te gevaarlijker ze gekke groente inschatten.

Enge tomaten en wortels

De twee onderzoekers van de Aarhus University, testten bovengenomende hypothesen in Duitsland omdat “The debate about GM food has provoked greatly polarized views among German consumers”. Behoorlijk wat Duitse consumenten vrezen – ten onrechte overigens – genetisch gemodificeerde groente3.

Er werden online twee grote panels Duitse consumenten getest. In beide studies kregen de consumenten plaatjes van perfecte en gek gevormde groente te zien (tomaat in de ene studie en tomaat en wortel in de andere studie). De deelnemers moesten telkens aangeven hoe natuurlijk ze de groente er uit vonden zien en hoe risicovol ze de consumptie van de getoonde groente achtten.

In een van de twee studies werden de deelnemers ook nog gevraagd hoeveel ze denken te weten van voedselproductie en ze kregen nog een test om hun werkelijke, objectieve kennis van voedselproductie te meten. Deze laatste test bevatte bijvoorbeeld de vraag Hoeveel procent van de totale hoeveelheid in Duitsland geproduceerd plantaardig voedsel is genetisch gemodificeerd? (antwoord: 3%).

De zalig onwetende groenteconsument

De consumenten vonden vreemd gevormde groente minder natuurlijk ogen en schreven dit (deels) toe aan vermeende genetische modificatie. Dat zorgde er weer voor dat consumenten de gekke groente als risicovoller beschouwden. Kennis van voedselproductie bleek relevant, alleen niet helemaal zoals de onderzoekers het verwachtten.

Consumenten die weinig weten van voedselproductie vinden ‘onnatuurlijk’ gevormde groente niet per se gevaarlijker voor de gezondheid. Het waren met name de consumenten met gemiddelde kennis van voedselproductie die een verhoogd gezondheidsrisico zagen in de gekke groente. ‘Zalig zijn de onwetenden’ zeg maar.

Het is een vervelend resultaat. Deze studies suggereren namelijk dat (a) gekke groente in de ogen van de consument er verdacht uitziet en (b) dat educatie over groenteproductie niet per se tot minder groenteverspilling zal leiden. De onderzoekers concluderen echter anders: “It is imperative to understand consumers’ unease and increase their objective knowledge about food technologies…”. Het is kennelijk moeilijk om een goed en logisch verhaal de rug toe te keren. Maar wat de data hier zegt is dat Duitse consumenten helemaal niet hoeven te weten waar nu precies een wortel vandaan komt, zolang een verrückte wortel maar niet als ganz verrückt wordt ervaren. Hoe je dat voor elkaar krijgt, is voer voor verder onderzoek.


[1] Loebnitz, N., Schuitema, G., & Grunert, K. G. (2015). Who buys oddly shaped food and why? Impacts of food shape abnormality and organic labeling on purchase intentions. Psychology & Marketing, 32(4), 408–421. https://doi.org/10.1002/mar.20788

[2] Loebnitz, N., & Grunert, K. G. (2018). The impact of abnormally shaped vegetables on consumers’ risk perception. Food Quality and Preference, 63, 80–87. https://doi.org/10.1016/j.foodqual.2017.08.004

[3] Hartl, J., & Herrmann, R. (2009). Do they always say no? German consumers and second- generation GM foods. Agricultural Economics, 40(5), 551–560. https://doi.org/10.1111/j.1574-0862.2009.00397.x